Perspectieven zijn manieren om naar iets in de realiteit of in gedachten te kijken of dit te overdenken. Maar het begrip is breder dan dat. De dieren- en plantenwereld maakt door middel van camouflage goed gebruik van manieren om zichzelf te beschermen en ons iets voor te spiegelen wat het in werkelijkheid niet is. Het is maar hoe de signalen die wij met onze ogen registreren bij ons binnenkomen. Een mooi voorbeeld hiervan is de foto waarmee ik dit onderwerp ben begonnen. Als je goed kijkt, dan zie je dat wat je denkt te zien in werkelijkheid iets geheel anders is. Wij associëren het in onze gedachten met zaken die ons bekend voorkomen of die overeenkomen met iets uit die omgeving. En dat is hoe de natuur niet alleen ons maar vooral de dierenwereld zelf soms doelbewust op een dwaalspoor zet, alles uit zelfbehoud. Misschien had je het dier in de foto al opgemerkt, maar voor wie het niet direct kon ontdekken: de foto toont een afbeelding van een wapendragervlinder, een nachtvlinder, die algemeen in Midden- en West-Europa voorkomt en die rond de zomermaanden vooral tijdens de schemering door een oplettende kijker kan worden gezien.
Wij gebruiken zelf soms ook camouflagetechnieken en niet alleen op ons uiterlijk, maar ook in hoe wij denken en daarin zijn mensen uniek. Met betrekking tot ons uiterlijk kun je denken aan bijvoorbeeld kleding, make-up, haardracht, onze manier van bewegen en hoe wij ons verder presenteren. En soms leidt dit de ander af van wie wij werkelijk zijn. We maken daarbij gebruik van onze innerlijke kracht en onze competenties. Dit kan nuttig zijn wanneer wij ons een werkgerelateerd profiel aanmeten, een zakelijk voorkomen of als ambachtsman of -vrouw, want in die gevallen houdt men over het algemeen privé en werk gescheiden en kan een passend profiel het werk juiste ten goede komen. Als dan ook nog in communicatie iemand zich, al dan niet doelbewust, anders voorspiegelt dan wat zij werkelijk inwendig beleven dan.maakt dit de boel alleen maar verwarrend omdat wij dan misleidende signalen gepresenteerd krijgen en wij daardoor soms een verkeerd oordeel over iemand vellen. Bij werkgerelateerde contacten zal dit leiden tot een vertrouwensbreuk en zal dit zijn weerslag hebben in het zaken doen of op de collegialiteit op het werk, maar in privésituaties zal dit grotere gevolgen hebben omdat we dan niet op elkaar kunnen bouwen of elkaar kunnen vertrouwen met alle gevolgen van dien. Goede communicatie is essentieel.
We beschikken over intuïtie, maar niet iedereen slaagt er altijd in om op basis van de intuïtie iemand geheel te doorzien. Ondanks intuïtie zijn mensen soms ook zonder bijsturing van de signalen door die ander nogal eens geneigd te denken dat iets anders wordt bedoeld dan wat er in werkelijkheid wordt gezegd. Dit zegt dan iets over onze capaciteit om te vertrouwen en de tijd te nemen om te luisteren en te observeren. We combineren in dat geval dan in toenemende mate bepaalde gedachten met wat wij denken te weten of te herkennen van en in die andere persoon en stoppen dan soms met echt luisteren maar gaan leunen op wat wij zelf voor waarheid aannemen. In onze eigen beleving liggen die zaken soms anders dan zij worden voorgespiegeld en we komen regelmatig tot afwijkende conclusies omdat wij die eerst en vooral meten aan onze eigen perspectieven die wij gedurende ons leven door opvoeding, normen, levenservaring en onze mate van zelfverzekerdheid hebben opgebouwd. Wat dat betreft hebben wij het als mensen behoorlijk complex gemaakt en sommige mensen raken hierdoor verstrikt en beginnen te twijfelen aan zichzelf of juist aan die anderen en soms is dit geheel onterecht. Het gevolg is dan dat deze mensen niet op hun eigen gevoel durven te vertrouwen en zich laten leiden door signalen van buitenaf, meningen van anderen die op hun beurt weer op hun gevoede perspectieven zijn gebaseerd. Ik stel het hier uiteraard extreem om de processen duidelijk te maken en gelukkig zijn er manieren om er beter mee om te leren gaan.
Eigenlijk zijn dit heel vermoeiende processen en zijn we vooral met een ander bezig en niet met ons zelf, ons eigen gevoel en onze eigen intenties. Er gaat namelijk heel wat denkwerk aan het eigenlijke doel vooraf naast het feit dat we door dit soort denken regelmatig beoordelingsfouten maken die niet alleen een weerslag op onszelf en ons eigen gemoed hebben, maar ook op dat van die ander en mogelijk op het gemoed van diegenen die wij er als hulplijnen in hebben betrokken. Wanneer vertrouwen ontbreekt en we van het ergste uitgaan dan ondermijnt dit tegelijkertijd niet alleen ons eigen zelfvertrouwen, maar ook dat van die ander. Zeker wanneer die persoon vanuit een zuiver hart sprak of handelde en te goeder trouw was. Stel je eens voor dat dit soort processen regelmatig voorkomen bij het opvoeden van kinderen, binnen relaties of binnen vriendschappen en nauwe banden. Hierdoor zou er eerder afstand tussen de personen kunnen ontstaan dan dat zij nader komen en dat is toch niet wat wij willen. Juist luisteren is de sleutel, want wat voor de één onbenullig kan lijken kan voor een ander juist essentieel zijn en een groot hangijzer zijn om zich gelukkig en geliefd te voelen. Of om zich juist bevrijd van een knelpunt te voelen of te worden gezien als een volwaardig mens die respect verdient.
Moeten we dan maar niet naar anderen luisteren om ons bij te staan bij een knelpunt? Zeker wel, maar wees selectief in hoeverre je naar buiten toe communiceert over wat zich voordoet en op wat voor manier je dat doet. Men zal eerder naar je luisteren als je vanuit “ik” praat en hoe jij iets zelf beleeft of anders zou willen ervaren dan dat je met vingerwijzingen gaat aangeven wat een ander in jouw ogen verkeerd doet. Het is niet jouw taak hen te corrigeren, noch is het je verantwoordelijkheid. Bij verwijten slaan mensen op slot en schieten direct al in de verdediging. Blijf dus bij jezelf. Net zo min als jij wilt dat een ander voor jou gaat denken en beslissen, doe dit dan ook niet bij een ander maar maak het een open dialoog. Maak in wat je hoort je eigen keuze en haal die informatie er voor jezelf uit die iets aan je toevoegt en laat de overige informatie los. Durf je eigen keuzes te maken. Je bent niet verplicht alles te doen wat een ander wil en je hoeft je hierin ook niet te verantwoorden. Je bent hen dat immers niet verplicht, net zo min als jij daarin verantwoordelijk bent voor hen, met uitzondering van zorgplicht. Het enige waar je jezelf toe kunt verplichten is duidelijkheid en gelijkwaardigheid. Maar ook kinderen verdienen hetzelfde respect om zelfvertrouwen op te kunnen bouwen voor hun latere leven. Het gaat erom dat je zelfvertrouwen opbouwt door je eigen keuzes te maken en daarmee levenservaring opbouwt. Wat voor jou goed of zelfs vervelend voelt hoeft niet zo te zijn voor een ander. Die ander heeft jouw gevoelsbeleving niet, maar jij ook niet van die ander. Respecteer die verschillen van elkaar en luister naar elkaar. Communiceer en stel jezelf open voor goede communicatie bij personen waarvan jij voelt dat dit kan. Je zult heus een situatie wel eens verkeerd beoordelen, maar ook daar groeien we door en leren we van zolang er maar op gelijkwaardig niveau en respectvol met elkaar over gecommuniceerd wordt. Groeien en leren doen we door vallen en opstaan.
8 maart 2019 M. Lucas
(Laat helemaal onderaan een like achter als je vindt dat de tekst het verdient. Dank je!)
